Blisko 1,7 mln złotych przeznaczyła w 2022 roku na działania na rzecz osób skrzywdzonych Fundacja Świętego Józefa Konferencji Episkopatu Polski. To ponad dwukrotnie więcej niż w 2020 roku. Niemal 300 tys. zł – dziesięć razy więcej niż dwa lata temu – trafiło na sfinansowanie pomocy bezpośredniej. Wśród działań prewencyjnych Centrum Ochrony Dziecka na szczególną uwagę zasługują dwa nowatorskie projekty: „Bezpieczna szkoła” i „Bezpieczna parafia”. W minionym roku w codziennym działaniu sprawdził się także mechanizm reagowania, czyli przyjmowania zgłoszeń przez diecezjalnych i zakonnych delegatów. Kościelny system ochrony małoletnich i bezbronnych oraz pomocy osobom skrzywdzonym działa dziś w triadzie: reagowanie, pomoc, prewencja.

Fundacja, która pomaga każdego dnia

Podsumowanie kolejnego roku działalności Fundacji Świętego Józefa KEP to z jednej strony liczby – wydane kwoty, sfinansowane granty i pomoc bezpośrednia; z drugiej – konkretne inicjatywy, które każdego dnia służą osobom skrzywdzonym. Ale to także coś mniej wymiernego, bez czego obraz działalności Fundacji nie byłby pełny, czyli stały, bezpośredni kontakt z osobami skrzywdzonymi, gotowość do natychmiastowych interwencji na prośbę osób skrzywdzonych, codzienne wsparcie w niezbędnych formalnościach oraz towarzyszenie w trakcie zgłaszania krzywdy.  

2022 rok w liczbach:

•    3 323 515,66 zł Fundacja otrzymała z diecezji i zakonów męskich z obowiązkowych składek duchownych, z wpłat zasądzonych oraz z dobrowolnych wpłat od zakonów żeńskich i osób indywidualnych;
•    1 654 337,22 zł zostało wydane na granty dla osób skrzywdzonych i podmiotów prawnych oraz na działania własne;
•    273 996,64 zł przeznaczone na finansowanie bezpośrednio 36 osobom pomocy: terapeutycznej, duchowej, medycznej (leki), edukacyjnej, prawnej, konsultacji psychiatrycznych. To blisko dwukrotnie więcej niż w 2021 roku i dziesięciokrotnie więcej niż w 2020 roku;
•    114 udzielonych grantów (bezpośrednia pomoc skrzywdzonym, granty edukacyjne, projekty prewencyjne, szkolenia, prace naukowe).

2022 rok w projektach:

•    Telefon i strona internetowa zgloskrzywde.pl (kontynuacja projektu);
•    Telefon zaufania „Siostry dla Sióstr” oraz dyżury telefoniczne sióstr towarzyszących zranionym – projekty realizowane z Konsultą Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych (kontynuacja projektów);
•    Współpraca z Radą Szkół Katolickich w budowaniu systemu prewencji – wysłanie do blisko 500 szkół poradnika prewencji opracowanego przez Centrum Ochrony Dziecka „Profilaktyka przemocy seksualnej wobec uczniów w szkole katolickiej” wraz z książką „Ja ci wierzę. O zapobieganiu przemocy seksualnej wobec dzieci i adekwatnej reakcji na przypadki wykorzystywania”, autorstwa E. Kusz i M. Terlikowskiej;
•    Współpraca z uczelniami wyższymi w finansowaniu i promocji kursów i studiów podyplomowych służących profesjonalizacji osób zaangażowanych w diecezjach i zgromadzeniach w system ochrony dzieci i młodzieży (studia podyplomowe COD, kurs prawny UKSW, studia podyplomowe UPJP2); stypendia na roczny kurs Diploma in Giurisprudenza Penale na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie;
•    Wsparcie Inicjatywy „Zranieni w Kościele”. Działanie bezpłatnego telefonu 800 280 900 zostało sfinansowane z grantu przyznanego przez Fundację Świętego Józefa KEP;
•    Punkty Konsultacyjne dla osób zranionych w Poznaniu, Gnieźnie, Kaliszu, Ciechanowie (diecezja płocka), Gdańsku. To miejsca pierwszego kontaktu osób skrzywdzonych z przedstawicielami Kościoła (głównie świeckimi), którzy pragną im pomóc, towarzyszyć i wesprzeć profesjonalną pomocą;
•    Współpraca z ukraińskim Centrum Godności Dziecka działającym przy Katolickim Uniwersytecie we Lwowie, sfinansowanie tłumaczenia na język ukraiński publikacji „Spowiednik wobec dramatu wykorzystania seksualnego. Poradnik”.

2023 rok Fundacja rozpoczęła od uruchomienia bezpłatnych konsultacji prawnokanonicznych dla osób skrzywdzonych. Konsultacji udzielają ekspertki i eksperci prawa kanonicznego.


Centrum Ochrony Dziecka, czyli eksperci w zakresie prewencji

Centrum Ochrony Dziecka to jednostka międzywydziałowa działająca od 2014 r. przy Akademii Ignatianum w Krakowie. Wspiera system ochrony dzieci i młodzieży poprzez działania edukacyjne i koncepcyjne, a zwłaszcza opracowywanie nowych programów prewencji, programów szkoleń dla różnych grup docelowych, ich prowadzenie albo merytoryczne lub kadrowe wspieranie innych podmiotów w ich prowadzeniu, ewaluację programów szkoleniowych i szkoleń, pomoc superwizyjną i ekspercką, prowadzenie studiów podyplomowych z zakresu ochrony dzieci i młodzieży przed wykorzystaniem seksualnym.

2022 rok w COD to kilka wartych podkreślenia projektów:

•    Profilaktyka przemocy seksualnej wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną. Przygotowanie dwóch poradników opatrzonych wspólnym tytułem „NIEdostępne – NIEdogodne – NIEdyskretne”, adresowanych do rodziców, opiekunów i wolontariuszy pracujących z osobami z niepełnosprawnością;
•    „Bezpieczna szkoła” – opracowanie, opublikowanie i rozesłanie do wszystkich 500 szkół katolickich w Polsce dokumentu „Profilaktyka przemocy seksualnej wobec uczniów w szkole katolickiej”;
•     „Bezpieczna parafia” – celem projektu jest przygotowanie całościowej wizji ochrony małoletnich i osób bezradnych w parafii;
•    Zapobieganie przemocy wobec dzieci uchodźców, związanej ze skutkami kryzysu wywołanego wojną w Ukrainie.


Codzienna praca w diecezjach i zakonach

Miniony rok pokazał, że kościelny system ochrony i pomocy coraz sprawniej działa też w zakresie podstawowych mechanizmów, czyli reagowania na zgłoszenia. To zadanie 179 delegatów i delegatek ds. ochrony dzieci i młodzieży, którzy w całym kraju przyjmują osoby zgłaszające krzywdę i uruchamiają przewidziane prawem działania i pomoc. Szczegółowy raport statystyczny dotyczący liczby zgłoszeń będzie opublikowany w marcu.  

Osoby skrzywdzone i ich bliscy mają także zapewnione duchowe towarzyszenie i wsparcie duszpasterzy i sióstr zakonnych. Cała wspólnota Kościoła w Polsce otacza osoby zranione modlitwą w pierwszy piątek Wielkiego Postu, w Dzień modlitwy i pokuty za grzech wykorzystania seksualnego. Całościowa odpowiedź Kościoła na dramat wykorzystania to  zarówno modlitwa, jak i konkretna pomoc, na co zwraca uwagę kampania #RazemByPomagać w ramach tegorocznego Dnia modlitwy.