W tym wyjątkowym dniu, do Węgrowa przybyło wielu znamienitych gości, w tym Pan Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prof. Piotr Gliński oraz ordynariusz drohiczyński, bp. prof. dr hab. Tadeusz Pikus, co jest niezwykłym wyróżnieniem dla społeczności Węgrowa, a zarazem zobowiązaniem, aby dziedzictwo, którego jesteśmy spadkobiercami rozwijać i przekazywać kolejnym pokoleniom.

Podczas uroczystości otwarcia przybyli goście mieli możliwość uczestniczyć w programie kulturalnym, na który złożył się występ dzieci ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Węgrowie. Niepełnosprawne dzieci zaprezentowały przedstawienie „Ocalić od zapomnienia” ukazujące prawdziwą historię rodziny żydowskiej. Odbył się również krótki koncert w wykonaniu Ani Filipek, Anety Mroczek, Barbary Rostek-Śladowskiej, Tomasza Mirowskiego.

W swoim przemówieniu Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego stwierdził „To projekt, który pokazuje tożsamość tego miejsca. Wielokulturowość jest polską tradycją, także Węgrowa, jak i wielu polskich miasteczek. Nasza tożsamość wywodzi się z wielokulturowości. Ta wystawa jest jej odzwierciedleniem”. Minister kultury podkreślił, że inicjatywa stworzenia wystawy to inicjatywa lokalnej społeczności. „To jest wielki honor i zaszczyt, że mogę uczestniczyć w budowaniu instytucji. Dziękuję wszystkim, którzy uczestniczyli w tworzeniu tej ekspozycji” – powiedział wicepremier Gliński. Z kolei Wicemarszałek Senatu RP Maria Koc wyraziła słowa uznania i wdzięczności: „Dziękuję wicepremierowi, ministrowi kultury za walkę o budżet dla kultury, środki dla instytucji kultury, za bardzo dobrą politykę kulturalną i historyczną. Dziękujemy!”.

Podczas uroczystości zostały wręczone medale Jana Dobrogosta Krasińskiego za wspieranie dziedzictwa materialnego i niematerialnego, przyznawane przez Stowarzyszenia Klasztor Węgrów – Centrum Dialogu Kultur od 2015 roku. Wśród wyróżnionych znaleźli się: prof. Piotr Gliński – Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego; Magdalena Kopka-Wojciechowska –  Członek Zarządu Totalizatora Sportowego, medal odebrała Eliza Dzwonkiewicz – prezes Fundacji Lotto; Artur Kondrat – prezes zarządu Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej; Roman Kochanowicz – dyrektor Muzeum Romantyzmu w Opinogórze oraz  Agnieszka i Maurycy Rejowscy.

Przed zejściem do podziemi, przecięciu wstęgi i pierwszym otwarciu drzwi, obecni przedstawiciele różnych wyznań i religii odmówili modlitwę, dziękczynną, przebłagalną, a także pobłogosławili dzieło i zebranych.

Otwarta w czwartek w podziemiach zabytkowego klasztoru wystawa opowiada historię Węgrowa, pełną obecności przedstawicieli różnych wyznań i kultur, które na co dzień dzieliły wspólną przestrzeń. Inicjatywa powstania w podziemiach klasztoru muzeum opowiadającego o Węgrowie, o współistnieniu różnych religii w mieście, zrodziła się w 2012 roku. Jej inicjatorką była ówczesna dyrektor Sokołowskiego Ośrodka Kultury, obecnie wicemarszałek Senatu, Maria Koc. Pod koniec 2017 roku pomysł nabrał realnych kształtów. Prace adaptacyjne zostały dofinansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, z funduszu Promocji Kultury. Do współpracy nad tworzeniem scenariusza ekspozycji zostali zaproszeni historycy: Michał Gochna, Radosław Jóźwiak, Roman Postek, dr Grzegorz Ryżewski. Odwiedzili oni archiwa w Polsce, na Białorusi oraz na Litwie w poszukiwaniu dokumentów związanych z Węgrowem. Swój cenny wkład wnieśli również Aneta Brzezik, Patryk Buta oraz Michał Rząca. Wielką życzliwość i pomoc przy tworzeniu ekspozycji okazały Synagoga im. Nożyków w Warszawie, parafia prawosławna w Siedlcach oraz w Warszawie, a także parafia protestancka w Węgrowie. Projekt aranżacji w oparciu o zaproponowany scenariusz przygotowała firma architektoniczno-projektowa Plasma Project z Krakowa. Projekty poszczególnych ekspozytorów wykonała firma Efekt Studio z Sokołowa Podlaskiego. Ekspozytory z metalu nieodpłatnie wykonała firma Addit z Węgrowa. Ekspozycja została wsparta przez Fundację Orlen –DAR SERCA, a także Stowarzyszenie Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej. Partnerem ekspozycji muzealnej jest Totalizator Sportowy. Koordynatorem całego projektu utworzenia ekspozycji muzealnej był dr Marek Sobisz.

Ekspozycja muzealna ma na celu opowiedzenie historii Węgrowa od jego powstania po czas obecny oraz edukację w zakresie różnorodności kulturowej, religijnej, etnicznej oraz dziedzictwa I Rzeczypospolitej. Na lokalizację wystawy wybrano podziemia klasztoru Reformatów w Węgrowie. Podziemia te łączą się z podziemiami kościoła, które zajmuje bardzo ciekawa nekropolia. Na wystawie znajdują się kopie dokumentów, reprodukcje rycin obrazów oraz starych fotografii związanych z historią miasta, oraz zapisy filmowy, znajdujące się w archiwach i bibliotekach Węgrowa i Warszawy.

Pierwsza wzmianka o osadzie Węgrów pochodzi z 1414 roku, w związku z fundacją kościoła parafialnego ufundowanego przez Piotra Pietkowicza. Prawa miejskie osadzie nadał w 1441 roku książę mazowiecki Bolesław IV. Przez wiek XVI i XVII miasto było własnością kolejno rodów: Ołomuńców, Uhrowskich, Kiszków i Radziwiłłów. Za ostatnich dwóch właścicieli było ostoją reformacji i arianizmu. W 1664 roku Bogusław Radziwiłł sprzedał Węgrów Janowi Kazimierzowi Krasińskiemu, a ponieważ ten był katolikiem, w Węgrowie nastał czas kontrreformacji. Z tego powodu miasto opuściła większość ewangelików, a na ich miejsce pozwolono osiedlić się społeczności żydowskiej. Kościół i klasztor dla sprowadzonych z Warszawy reformatów ufundował Jan Dobrogost Krasiński. Wnętrze kościoła ozdobił iluzjonistycznymi freskami Michał Anioł Palloni, określany jako najwybitniejszy freskant epoki baroku w Polsce.

W uroczystościach oprócz Wiceprezesa Rady Ministrów, prof. Piotra Glińskiego, Wicemarszałek Senatu RP Marii Koc, udział wzięli: poseł Daniel Milewski, Anna Kaszuba – kierownik delegatury MUW w Siedlcach, Mirosław Starczewski – kierownik delegatury Mazowieckiego Konserwatora Zabytków w Siedlcach, Roman Kochanowicz – dyrektor  Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. W uroczystościach wzięli także udział przedstawiciele różnych wyznań i religii: bp. prof. dr hab. Tadeusz Pikus - ordynariusz drohiczyński, prawosławny biskup hajnowski Paweł (Tokajuk), Rabin Yehoshua Ellis, ks. Paweł Szwedo – proboszcz parafii ewangelicko-augsburskiej w Węgrowie, ks. dr Tomasz Szmurło – sekretarz biskupa drohiczyńskiego, ks. Andrzej Sochal – dyrektor Katolickiego Radia Podlasie, ks. Wiesław Niemyjski – dziekan dekanatu drohiczyńskiego oraz ks. Andrzej Falkowski – proboszcz parafii św. Ojca Pio w Węgrowie. Obecnością, pomimo trudu i wysiłku z racji na swój wiek, 89 lat, zaszczycił ks. kan. Zbigniew Latosi. W otwarciu uczestniczyły władze samorządowe z Węgrowa, Łochowa, Garwolina, przedstawiciele kultury, turystyki z całego z mazowsza i podlasia, dyrektorzy placówek oświatowych, a także mieszkańcy Węgrowa.

Uroczystość otwarcia była możliwa dzięki zaangażowaniu wielu osób i instytucji. Szczególne podziękowania należą się Specjalnemu Ośrodkowi Szkolno-Wychowawczemu za przygotowanie pięknego przedstawienia;  Katolickiemu Przedszkolu św. Antoniego, na czele z Iwoną Serafińską - dyrektor ds. pedagogicznych za pomoc przy organizacji otwarcia; młodzieży z Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza, pani dyrektor Małgorzacie Janiuk oraz dr. Ewie Dmowskiej za pomoc przy przygotowaniu przestrzeni ekspozycji do otwarcia; młodzieży z klasy mundurowej Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych i dyrektorowi Jackowi Nowotniakowi za koordynacje i pilnowanie porządku podczas uroczystości; staroście powiatu węgrowskiego, Ewie Besztak, za pomoc w przygotowaniu sali, gdzie odbyła się część kulturalna; Elżbiecie Filipek, Jolancie Dejtrowskiej, Grażynie Dębskiej, Romanowi Postkowi oraz członkom Stowarzyszenia Klasztor Węgrów – Centrum Dialogu Kultur, za pomoc przy koordynacji całego przedsięwzięcia.

Zaangażowanie i liczny udział mieszkańców, zaproszonych gości, a także instytucji, w tak doniosłym wydarzeniu związanym z tożsamością Węgrowa, pokazuje jak wiele osób czuje silną więź z miastem i jego dziedzictwem, że miasto i jego mieszkańcy nie są dla nich obojętni. Jest to piękne świadectwo, że piękno i potencjał bogatej wielokulturowej historii miasta, jego zabytków, potrafi łączyć ludzi w budowaniu wspólnego dobra i życia społeczno-kulturalnego na wzajemnym szacunku i zrozumieniu.