Europejskie Dni Dziedzictwa – wspólna inicjatywa Rady Europy i Unii Europejskiej, mająca na celu promowanie zabytków. W projekcie uczestniczą wszystkie państwa członkowskie Rady Europy, w tym także Polska, która włączyła się do akcji w 1993 roku.

Europejskie Dni Dziedzictwa to największy w Europie projekt społeczno-edukacyjny, a także najważniejsze święto zabytków kultury Starego Kontynentu. Głównym celem EDD jest szeroko pojęta edukacja historyczna i kulturalna, promowanie różnorodności regionalnego dziedzictwa kulturowego, podkreślenie wspólnych korzeni kultury europejskiej oraz propagowanie dialogu międzykulturowego.

Co roku we wrześniu kraje, w których odbywa się to wydarzenie, udostępniają do zwiedzania szerokiej publiczności liczne zabytki i miejsca kultury, a także organizują wykłady, wystawy i inne imprezy towarzyszące skierowane do różnorodnej grupy odbiorców, co nadaje wydarzeniu uniwersalnego wymiaru.

Idea Europejskich Dni Dziedzictwa narodziła się 3 października 1985 roku w Granadzie podczas II Konferencji Rady Europy. Francuski minister kultury zaproponował wtedy rozszerzenie na całą Europę zainicjowanych we Francji rok wcześniej Dni Otwartych Zabytków, podczas których po raz pierwszy wszyscy mogli bezpłatnie zwiedzać obiekty niedostępne na co dzień. Przez kolejne lata inicjatywa ta cieszyła się dużym zainteresowaniem i poparciem społecznym. W 1991 roku zainspirowało to Radę Europy do ustanowienia Europejskich Dni Dziedzictwa.

Organizatorzy Europejskich Dni Dziedzictwa zapewniają bezpłatny dostęp do zabytków i innych obiektów kultury: muzeów, skansenów, parków, ogrodów, do których wstęp wiąże się z opłatami, lub które w innym czasie są niedostępne dla zwiedzających. Proponują także wiele innych atrakcji, takich jak: koncerty, wystawy, festyny historyczne, prezentacje ginących zawodów, wykłady, kiermasze wyrobów artystycznych i rzemieślniczych; zachęcają do obcowania z kulturą i zabytkami, popularyzują wśród społeczeństwa regionalne tradycje i zwyczaje. Dużym zainteresowaniem cieszą się imprezy lokalne.

Koordynatorem Europejskich Dni Dziedzictwa w Polsce jest Narodowy Instytut Dziedzictwa, którego jednym z celów jest popularyzacja dziedzictwa kulturowego, edukacja społeczna i uwrażliwienie na problematykę ochrony zabytków.

Wykorzystując EDD jako narzędzie do wzmocnienia społecznej współodpowiedzialności za stan zabytków, w ciągu kilku lat udało się nam, przy wsparciu władz samorządowych, dziesiątek organizacji pozarządowych, setek organizatorów poszczególnych wydarzeń oraz mediów ogólnopolskich i regionalnych, stworzyć własną formułę tego najstarszego programu kulturalnego na kontynencie. Europejskie Dni Dziedzictwa w Polsce to przede wszystkim program edukacyjny, wystawy, wycieczki, prelekcje, gry i konkursy przybliżające lokalnym społecznościom historię ich ziem. Nie można  mówić o dziedzictwie i jego wartości, nie mówiąc o historii. Tę historię, bez względu na to jak może być ona trudna, staramy się przybliżyć. Dzięki obcowaniu z zabytkiem, wydarzenia z przeszłości stają się mniej odległe i bardziej zrozumiałe.

NID jako ogólnopolski koordynator tego programu odpowiada za koordynację oraz promocję projektu w skali całego kraju. Największym wyzwaniem podczas kolejnych edycji Europejskich Dni Dziedzictwa jest, od 2007 roku, wybór tematu przewodniego na szczeblu krajowym. Założenie jest proste: temat musi umożliwić organizację atrakcyjnych Dni we wszystkich zakątkach kraju, bez względu na bogactwo miejscowej spuścizny kulturowej, bez względu na region.

Znaczenie Europejskich Dni Dziedzictwa
Kluczem do skutecznego zachowania dziedzictwa jest zaangażowanie w opiekę nad nim miejscowych społeczności, co z kolei wymaga dostarczenia im rzetelnych informacji na temat jego wartości. Dostrzeżenie wartości dziedzictwa – czy to w sensie społecznym, czy ekonomicznym – wiąże się przede wszystkim z koniecznością poznania historii danego miejsca, bez względu na to, jak trudna może to być opowieść. Mierzenie się z problemem zakłada w pierwszej kolejności jego zdefiniowanie, a zatem nie można mówić o rozwiązywaniu problemów z przeszłości bez mówienia o historii, oczywiście opierając się na rzetelnej analizie źródeł. Zabytki, ich dzieje, a nawet stan zachowania są takim właśnie źródłem. Mamy nadzieję, że poprzez nasze działania edukacyjne przyczyniamy się do zwiększenia stopnia znajomości naszej wspólnej historii, a tym samym wpływamy na wzmocnienie poczucia wspólnoty.